Objet Du Jour: Sneakers

Okuduğunuz makale sneakerlarla ilgili bilmediğiniz her şeyi size anlatacak bir şey değil; doğruyu söylemek gerekirse o bilgilerin hepsine ulaşabilirsiniz. Converse’den Nike’a, Adidas’tan Puma’ya, Vans’tan Reebok’a hangi markayı seçerseniz seçin, tüm detaylar ortada. Kentsel kültürün sembolü haline gelmiş olan sneakerlar, dolaplarda en basit beyaz t-shirtler kadar yer kaplıyor. Açıkcası onlardan daha da iyi görünüyorlar. Dönem, sneakerların Disney World’ünün dönemi.

Ayakkabıların moda dünyasına girişi de akıllara zarar. Karl Lagerfeld’i Superstar giyerken en son ne zaman gördünüz? Hiçbir zaman. Fakat son birkaç sezonun defilelerine baktığınızda Chanel’den Isabel Marant’a, Christian Louboutin’den Miu Miu’ya sneakerların podyumları baştan sona yürüdüğünü görebilirsiniz. Sporcuların istedikleri bir şey olmaktan çıktılar; artık olay en rahat lastik ayakkabıyı bulmak değil, aynı zamanda da onları giydiğinde muhteşem görünmek de önemli.

Her şey Jordan’la başladı; sneaker manyaklığını o başlattı anlamında değil, insanlar Jordan gibi gözükmek istediler. Ve gözükebilme seçenekleri de çıktı; -bir çift Jordan aldıklarında, Jordan gibi gözükür oldular. (Bir kez daha Jordan diyelim mi? Jordan.) Jordan modelinin kültürel etkisi insanlara bankadan borç almadan yapacakları yatırımla idollerine benzemelerini sağladığı yeni bir çağ başlatarak basketboldan öteye geçti.

Sonra, DMC’nin “My Adidas” şarkısı sağ olsun, Hip Hop dünyasının işgali geldi. Nas, Jay-Z ve Kanye West’in son model giydiği lastik ayakkabılar, hayranları için bilinmeyen bir dünyaya kapı açarak büyük bir takipçi kitlesi sağladı. Hiç fark etmeden ayakkabılar bir anda sanat eserleri olmaya başladı.

Şimdilerde birçok lastik ayakkabıya sahip olmak yeterli olmuyor, aynı zamanda en yeni çıkan ayakkabıyı almalı, ve de onunla ilgili her şeyi biliyor olmanız gerekiyor; ne zaman yapıldı, nerede yapıldı, kim tasarladı, bulması ne kadar zor, ve ne kadar çabuk bulabiliyorsun? Bir sneakerhead için işkence çektiği derecelerde sıra beklemek onların deyimiyle herhangi bir Pazartesi ile eşdeğer. Fiyatlar mı? $250’dan $30.000’a kadar yolu var.

Anlaşılaması güç bir talep olunca lastik ayakkabılar da pahalılaştı. (Gerçi düşününce 3 sene giyeceğiniz bir bota harcadığınız para ile her gün ve gece giyebileceğiniz ve 10 yıldan fazla dolabınızda bulunduracağınız sneakerları karşılaştırdığınızda sneakerların kazandığını görebilirsiniz.) Hayatta ihtiyacınız olmayan ama sahip olmak istediğiniz aksesuarları kutlamak da diyebilirsiniz buna. Spice Girls’ün 5 karış platform lastik ayakkabılarını ne kadar istediğinizi hatırlıyor musunuz? Ona çok benziyor, fakat şu anda onları alabilmek için annenizi kandırmanıza gerek yok, sadece bir sırada 4 gün beklemeniz yeterli.

İstanbul’un sneaker merakı birkaç adım geriden takip etmiş olsa da, bu çılgınlığa yetişmekte hiç zorluk çekmiyor. Shopi go gibi mağazaların önünde istediğiniz en yeni modeller için girilen sıralar, sneakerhead’lerin bir yerden getirdikleri (ya da uçağa binip gidip kendilerinin her neredense aldıkları) lastik ayakkabılar ve de genel olarak bu kültür için sahip olunan bilgi dağarcığı oldukça gelişti.

Bir dahaki sefer şehirde dolanırken etrafınızdaki insaların ne ayakkabı giydiklerine bakın. Ne de olsa sneaker giyiyorsanız, dünya sizin etrafınızda dönebilir…

Konu ile bir iki şeyi de, sneaker ile ilgili yeterli bilgiye sahip olan bir iki kişiden dinleyelim.

Alper Uzel, Shopi go Direktörü

Sence İstanbul’a sneaker trendinin gelişi nasıl oldu?

Sneaker kültürü müzik ve modayla birlikte yaşıyor. İstanbul’da müzik ve modayı sokağa taşıyan Teşvikiye, Cihangir, Karaköy ve Moda gibi mahallelerin gelişmesi; kafeler, mağazalar ve galerilerin açılması ile birlikte sneaker trendi de gözle görülür bir biçimde yükselmeye başladı.

Sneakerlar artık rahatlıkları kadar tasarımları için de giyiliyor. Fakat onları daha da cazip kılan az sayıda üretilen özel modelleri. Bu kolay bulunamayan modellerin insanları çeken özellikleri ne oluyor?

Eskiden bir sneaker modeli çıkar ve zaman içerisinde gelişim gösterirdi. Bir model çıktıktan sonra başka bir modelin çıkması birkaç yıl alıyordu. Günümüzde ise markaların yıllık planında birçok özel ürün lansmanı yer alıyor. Bu lansmanlarda birçok özel model satışa sunuluyor. İnsanların en çok ilgisini çeken özellik ise sneakerların limitli sayıda üretilmiş olması ve özel bir isim ile işbirliği yapılarak tasarlanması.

Spor dışında dediğin gibi hip hop kültürünün de çok etkisi olmuştur sneaker trendine. Senin gözüne en çok kimlerle çarpıyor sneaker?

Sneaker trendinin yükselmesinde önemli rol oynadığını düşündüğüm Kanye West ve özel üretim modelleri sıkça giymesiyle dikkatleri çeken Jay-Z. Son dönemde Puma ile yaptığı işbirliğiyle büyük ses getiren Rihanna’yı da unutmamak gerekiyor.

Sneakerlar için yapılan özel lansmanlarda nasıl bir talep oluşuyor?

Geçen yıl GQ dergisinin yaptığı bir araştırmaya göre Amerika’da her yıl 1200 kişi sneaker lansmanları sırasında çıkan arbededen dolayı hayatını kaybediyor. Araştırmanın sonucu her ne kadar uç bir noktaya çıksa da özel lansmanlara olan talebin çılgın bir göstergesi. Shopi go olarak Türkiye’de son yıllarda birçok büyük sneaker lansmanı gerçekleştirdik. Gece 11’den itibaren uyku tulumuyla sıraya giren insanlar ve ayrıcalık olmadığı için sıraya dahil olan ünlü isimler özel lansmanlara olan yoğun talebin iyi örnekleri.

Shopi go’ya gelecek sneakerları seçerken nelere dikkat ediyorsunuz? İstanbul’daki sneaker severler en çok nelerden hoşlanıyor?

Nike, Adidas ve Puma gibi markalarla olan işbirliklerimizden dolayı Türkiye’de olmayan özel modelleri ve kolaborasyonları getiriyoruz. Müşterilerimizin Shopi go’dan aldıkları sneakerları herkesin ayağında görmemesi bizim için önemli. Çünkü giydikleri sneakerlarla özel hissetmek istiyorlar. İstanbul’daki sneaker severler dünyayı çok iyi takip ediyor. En çok ilgi gösterdikleri ürünler ise ünlü isimlerle yapılan kolaborasyonlar ve sınırlı sayıda üretilen modeller.

Önümüzdeki sene için dört gözle beklediğin modeller?

Tabii ki Nike’ın her yıl yenileyerek ürettiği Air Jordan serisi dört gözle beklediğim özel modeller arasında yer alıyor. Rick Owens’ın Adidas için tasarladığı High Level Runner modeli ise merakla beklediğim bir başka model. Bunlarla birlikte Yohji Yamamoto’nun Adidas için hazırladığı Y-3 koleksiyonunda yer alan sneakerlar her sezon takip edilmeli.

Photo by Fora NormanSelcan Öziş, Sneakerhead

“Lastik ayakkabılara bu kadar para harcadığına inanamıyorum” cümlesine verilecek en güzel cevap?

Hemen kirlensinler/eskisinler istemiyorum!

Lastik ayakkabıyı herhangi başka bir ayakkabıya tercih etmenin sebepleri?

Aşırı rahatlıklarının dışında, spor geçmişimden gelen bir alışkanlık. Ayrıca her biri, her rengi tek tek insanı başka bir moda sokuyor.

Şu anda en çok sahip olmak istediğin sneaker?

No Name x Onze Mètres Carrés kolaborasyonu beyaz mermer desenli Picadilly sneaker.

Koleksiyonunda en çok sevdiğin 3 sneaker hangileri? Gurur duyduğun?

En çok sevdiğim sneakerlarım; Golden Goose kirli beyaz, Rihanna Fenty Puma pudra pembesi, tabiki lazer kesim üçgen detaylı beyaz Nike Air Force 1’larım. Ama en çok gurur duyduğum herkese çok garip gelen Y-3 Kohna modeli sneakerım.

“Sneakerhead” olmak senin için ne ifade ediyor?

Küçüklüğümden beri gelen iç güdüsel birşey. Ama net olarak, 12 yaşında çok ağır bir hastalık geçirip aşırı kilo kaybettikten sonra yemek yiyim diye babamın istediğim Air Jordan basketbol ayakkabılarını getirip başucuma koyması ile sneakerların hayatımdaki büyük önemini anladım.